اکوکاردیوگرافی استرس (استرس اکو) آزمایشی غیرتهاجمی است که به منظور ارزیابی عملکرد قلب تحت شرایط فشار انجام می‌شود. این روش به پزشکان متخصص قلب و عروق کمک می‌کند تا ناهنجاری‌های قلبی، از جمله بیماری عروق کرونر را که ممکن است در حین فعالیت بدنی یا استرس بروز کنند، تشخیص دهند.
اکوکاردیوگرافی استرس یا استرس اکو، نوعی تست تشخیصی است که برای بررسی عملکرد قلب در حین فعالیت یا زمانی که تحت فشار است، انجام می‌شود. این کار با ترکیب اکوکاردیوگرافی سنتی، که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از قلب استفاده می‌کند، با ورزش یا داروهایی که ضربان قلب و جریان خون را افزایش می‌دهند، انجام می‌شود.
در این روش، با استفاده از امواج صوتی (سونوگرافی) تصاویر دقیقی از قلب در حال تپش تهیه می‌شود و عملکرد آن در دو حالت استراحت و تحت فشار (فعالیت بدنی یا دارویی) مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
هدف از انجام اکوکاردیوگرافی استرس یا استرس اکو چیست؟
- تشخیص بیماری قلبی: این تست می‌تواند به تشخیص بیماری‌های قلبی مختلف، از جمله بیماری عروق کرونر (تنگی عروق قلب) کمک کند.
- ارزیابی شدت بیماری: در بیمارانی که قبلاً به بیماری قلبی مبتلا شده‌اند، اکوکاردیوگرافی استرس می‌تواند برای بررسی شدت بیماری و تعیین اثربخشی درمان استفاده شود.
- پیش‌بینی خطر ابتلا به بیماری قلبی: این تست می‌تواند برای شناسایی افرادی که در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی هستند، مانند افراد دارای سابقه خانوادگی، فشار خون بالا یا کلسترول بالا، مفید باشد.
اکو استرس چگونه انجام می‌شود؟
تست اکو استرس به طور معمول حدود یک ساعت طول می‌کشد و شامل مراحل زیر است:
مرحله اول: آماده‌سازی
- قبل از شروع آزمایش، از شما خواسته می‌شود تا لباس‌های خود را درآورید و یک لباس بیمارستان بپوشید.
- سپس، الکترودهایی به قفسه سینه و اندام‌های شما متصل می‌شود تا ضربان قلب و فشار خون شما را در طول آزمایش رصد کند.
- همچنین ممکن است از شما خواسته شود که یک ژل مخصوص روی قفسه سینه خود بمالید تا امواج صوتی سونوگرافی به راحتی از پوست شما عبور کنند.
مرحله دوم: تست ورزش یا تزریق دارو
- در این مرحله، از شما خواسته می‌شود که بر روی تردمیل راه بروید یا دوچرخه‌سواری کنید تا زمانی که ضربان قلبتان به سطح هدف برسد.
- اگر به دلایل پزشکی قادر به انجام ورزش نیستید، ممکن است به جای آن دارویی به شما تزریق شود که باعث افزایش ضربان قلب شما می‌شود.
مرحله سوم: تصویربرداری
- در طول تست ورزش یا تزریق دارو، از امواج صوتی با فرکانس بالا (سونوگرافی) برای ایجاد تصاویری دقیق از قلب شما در حال تپش استفاده می‌شود.
- این تصاویر به پزشک اجازه می‌دهد تا عملکرد بطن‌ها، دریچه‌ها و جریان خون قلب را به طور دقیق بررسی کند.
مرحله چهارم: ریکاوری
- پس از اتمام تست ورزش یا تزریق دارو، از شما خواسته می‌شود که چند دقیقه استراحت کنید تا ضربان قلبتان به حالت عادی بازگردد.
- در این زمان، پزشک تصاویر اکوکاردیوگرافی را تفسیر خواهد کرد.
مرحله پنجم: تفسیر نتایج
- پزشک متخصص قلب و عروق نتایج اکوکاردیوگرافی استرس را با شما در میان می‌گذارد و در صورت لزوم، آزمایشات یا درمان‌های بیشتر را تجویز می‌کند.
روش انجام اکو استرس، مرحله به مرحله
این آزمایش به طور معمول شامل مراحل زیر است:
قبل از انجام اکو استرس:
- مشاوره با پزشک: قبل از انجام اکوکاردیوگرافی استرس، باید با پزشک خود در مورد سابقه پزشکی خود، داروهایی که مصرف می‌کنید و هرگونه بیماری یا شرایطی که دارید، صحبت کنید.
- آمادگی‌های خاص: ممکن است پزشک از شما بخواهد که قبل از آزمایش، از خوردن غذا و نوشیدنی‌های کافئین‌دار خودداری کنید و یا برخی از داروهای خود را قطع کنید.
- پوشش: در روز انجام آزمایش، لباس‌های راحت و گشاد بپوشید که به راحتی بتوانید آنها را درآورید.
مراحل انجام اکو استرس:
اقداماتی که در حین انجام استرس اکو انجام می‌شوند به شکل زیر است:
1- الکتروکاردیوگرافی (ECG):
- در این مرحله، الکترودهایی به قفسه سینه و اندام‌های شما متصل می‌شود تا ضربان قلب و فشار خون شما را در طول آزمایش رصد کند.
- این اطلاعات برای کمک به پزشک در تفسیر نتایج اکوکاردیوگرافی استرس استفاده می‌شود.
2-اکوکاردیوگرافی در حالت استراحت:
- قبل از شروع تست ورزش یا تزریق دارو، از شما خواسته می‌شود که به پهلوی چپ خود دراز بکشید.
- سپس، تکنسین سونوگرافی یک مبدل را روی قفسه سینه شما قرار می‌دهد و از امواج صوتی با فرکانس بالا (سونوگرافی) برای ایجاد تصاویری از قلب شما در حال تپش استفاده می‌کند.
- این تصاویر به پزشک اجازه می‌دهد تا عملکرد بطن‌ها، دریچه‌ها و جریان خون قلب را در حالت استراحت بررسی کند.
3-القاء استرس:
- در این مرحله، از شما خواسته می‌شود که بر روی تردمیل راه بروید یا دوچرخه‌سواری کنید تا زمانی که ضربان قلبتان به سطح هدف برسد.
- اگر به دلایل پزشکی قادر به انجام ورزش نیستید، ممکن است به جای آن دارویی به شما تزریق شود که باعث افزایش ضربان قلب شما می‌شود.
- در طول تست ورزش یا تزریق دارو، تصاویر اکوکاردیوگرافی از قلب شما در حال تپش به طور مداوم ثبت می‌شود.
4-اکوکاردیوگرافی در هنگام استرس:
- در حالی که تحت استرس هستید، تصاویر اکوکاردیوگرافی از قلب شما گرفته می‌شود تا عملکرد آن در شرایط فشار ارزیابی شود.
- پزشک این تصاویر را با تصاویر گرفته شده در حالت استراحت مقایسه می‌کند تا ببیند آیا در عملکرد قلب شما در هنگام استرس اختلالی وجود دارد یا خیر.
بررسی نتیجه اکو استرس
پس از انجام اکوکاردیوگرافی استرس (استرس اکو)، پزشک متخصص قلب و عروق تصاویر و داده‌های به دست آمده در طول آزمایش را بررسی و تفسیر می‌کند.
بررسی نتیجه اکو استرس از آن جهت حائز اهمیت است که می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد عملکرد قلب شما در شرایط فشار (فعالیت بدنی یا دارویی) ارائه دهد. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا موارد زیر را تشخیص دهد:
- بیماری قلبی
- شدت بیماری
- خطر ابتلا به بیماری قلبی
نتایج اکو استرس به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
1-نتیجه اکو استرس طبیعی:
اگر اکو استرس هیچ ناهنجاری قابل توجهی را نشان ندهد، به این معنی است که قلب شما در هنگام استرس به طور طبیعی و صحیح کار می‌کند.
مشخصات یک اکو استرس طبیعی:
- عملکرد طبیعی بطن‌ها: بطن‌ها که عضلات اصلی پمپاژ کننده خون در قلب هستند، باید به طور هماهنگ و کارآمد عمل کنند.
- جریان خون طبیعی: جریان خون در دریچه‌های قلب و عروق کرونر (عروق خونی که قلب را تغذیه می‌کنند) باید بدون هیچ گونه انسداد یا ناهنجاری باشد.
- اندازه طبیعی قلب: اندازه حفره‌های قلب و ضخامت دیواره‌ها باید در محدوده طبیعی باشد.
- فشار خون طبیعی: فشار خون در طول آزمایش باید در محدوده طبیعی باقی بماند.
2-نتیجه اکو استرس غیر طبیعی:
اگر اکو استرس نشان‌دهنده ناهنجاری‌هایی در عملکرد قلب باشد، به عنوان اکو استرس غیرطبیعی شناخته می‌شود.
مشخصات یک اکو استرس غیر طبیعی:
- عملکرد غیرطبیعی بطن‌ها: ممکن است بطن‌ها به طور ناهماهنگ یا ضعیف عمل کنند، یا دچار هایپرتروفی (ضخیم شدن) یا دیلاتاسیون (گشاد شدن) باشند.
- جریان خون غیرطبیعی: ممکن است انسداد یا ناهنجاری در جریان خون در دریچه‌های قلب یا عروق کرونر وجود داشته باشد.
- اندازه غیرطبیعی قلب: حفره‌های قلب ممکن است بزرگتر یا کوچکتر از حد طبیعی باشند و ضخامت دیواره‌ها ممکن است غیرطبیعی باشد.
- فشار خون غیرطبیعی: فشار خون ممکن است در طول آزمایش به طور غیرطبیعی بالا یا پایین برود.
در صورت غیرطبیعی بودن نتیجه اکو استرس، پزشک ممکن است آزمایشات یا بررسی‌های بیشتری را برای تعیین علت دقیق مشکل و برنامه‌ریزی برای درمان مناسب تجویز کند. این آزمایشات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- آزمایشات خونی
- آنژیوگرافی عروق کرونر
- تست‌های تصویربرداری
اقدامات پس از نتیجه اکو استرس
پس از دریافت نتیجه اکو استرس، اقدامات بعدی به نوع نتیجه (طبیعی یا غیرطبیعی) بستگی دارد:
نتیجه طبیعی:
- معاینات منظم
- سبک زندگی سالم
نتیجه غیرطبیعی:
- آزمایشات بیشتر
- درمان
- تغییرات در سبک زندگی
- معاینات منظم
سایر روش‌های اکو
سایر روش‌های اکو به شرح زیر است:
- اکوکاردیوگرافی از ناحیه عرضی سینه: در این روش، تصاویر قلب از ناحیه عرضی قفسه سینه گرفته می‌شود. این روش برای بررسی بطن‌ها، دریچه‌ها و عروق خونی قلب مفید است.
- اکوکاردیوگرافی از طریق مری: در این روش، مبدل سونوگرافی از طریق مری (لوله عضلانی که غذا را از دهان به معده منتقل می‌کند) وارد بدن می‌شود.
- اکو داپلر: اکو داپلر نوعی اکوکاردیوگرافی است که از امواج صوتی برای اندازه‌گیری سرعت و جهت جریان خون در قلب و عروق خونی استفاده می‌کند.
تفاوت اکو استرس با سایر روش‌های اکو:
اکو استرس با سایر روش‌های اکوکاردیوگرافی از نظر نحوه انجام تفاوت چندانی ندارد. در همه این روش‌ها از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از قلب استفاده می‌شود.
چرا استرس اکو انجام می‌شود؟
دلایل اصلی انجام اکو استرس عبارتند از:
1-ارزیابی عملکرد دریچه قلب با اکو استرس:
- تشخیص نارسایی دریچه: اکو استرس می‌تواند برای تشخیص نارسایی دریچه‌های قلب، مانند نارسایی دریچه آئورت یا نارسایی دریچه میترال، که در آن دریچه‌ها به طور کامل بسته نمی‌شوند یا به درستی باز نمی‌شوند، مفید باشد.
- ارزیابی تنگی دریچه: همچنین می‌توان از اکو استرس برای ارزیابی تنگی دریچه‌های قلب، مانند تنگی دریچه آئورت یا تنگی دریچه میترال، که در آن دریچه‌ها به طور کامل باز نمی‌شوند، استفاده کرد.
2-ارزیابی عملکرد عضله قلب:
- تشخیص بیماری عروق کرونر: اکو استرس می‌تواند برای تشخیص بیماری عروق کرونر (تنگی عروق قلب) که شایع‌ترین علت درد قفسه سینه (آنژین) و حملات قلبی است، مفید باشد.
- ارزیابی کاردیومیوپاتی: همچنین می‌توان از اکو استرس برای ارزیابی کاردیومیوپاتی (ضعف عضله قلب) که می‌تواند ناشی از علل مختلفی مانند فشار خون بالا، دیابت یا بیماری‌های قلبی دریچه‌ای باشد، استفاده کرد.
3- نظارت بر اثربخشی درمان:
- بررسی عملکرد پس از مداخلات قلبی: از اکو استرس می‌توان برای بررسی عملکرد قلب پس از مداخلات قلبی مانند آنژیوپلاستی، استنت‌گذاری یا جراحی دریچه قلب استفاده کرد.
- ارزیابی اثربخشی داروها: همچنین می‌توان از این روش برای ارزیابی اثربخشی داروهای قلبی مانند داروهای ضد آنژین یا داروهای ضد نارسایی قلب استفاده کرد.
4-تشخیص بیماری عروقی کرونر در اکو استرس:
- شناسایی افراد در معرض خطر: اکو استرس می‌تواند برای شناسایی افرادی که در معرض خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر هستند، مانند افراد دارای سابقه خانوادگی، فشار خون بالا، کلسترول بالا یا دیابت، مفید باشد.
- تشخیص زودهنگام: این تست می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری عروق کرونر کمک کند که می‌تواند به نوبه خود به پیشگیری از عوارض جدی مانند حملات قلبی کمک کند.
در نهایت، اکوکاردیوگرافی استرس یک ابزار تشخیصی ارزشمند است که می‌تواند به پزشک در تشخیص، مدیریت و پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی کمک کند.
عوارض اکو استرس
اکوکاردیوگرافی استرس (استرس اکو) به طور کلی یک روش ایمن و قابل تحمل است. با این حال، مانند هر روش پزشکی، خطرات و عوارض جانبی کمی نیز وجود دارد که باید قبل از انجام آزمایش از آنها آگاه باشید.
در برخی موارد، پزشک ممکن است اکو استرس را به دلایل زیر توصیه نکند:
- بیماری قلبی شدید: اگر به بیماری قلبی شدید مانند نارسایی قلبی یا آنژین ناپایدار مبتلا هستید، ممکن است اکو استرس برای شما خطرناک باشد.
- فشار خون بالا: اگر فشار خون شما به طور قابل توجهی بالا است، ممکن است پزشک شما را برای کنترل فشار خون قبل از انجام اکو استرس درمان کند.
- آریتمی قلبی: اگر آریتمی قلبی (نامنظم بودن ضربان قلب) دارید، ممکن است اکو استرس برای شما مناسب نباشد.
- بیماری ریوی: اگر بیماری ریوی شدید مانند آمفیزم یا برونشیت مزمن دارید، ممکن است انجام اکو استرس برای شما دشوار باشد.
- بارداری: به طور کلی، اکو استرس در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. با این حال، در برخی موارد خاص، ممکن است پزشک شما انجام این آزمایش را ضروری بداند.
عوارض جانبی احتمالی اکو استرس عبارتند از:
- درد قفسه سینه: برخی از افراد ممکن است در طول یا بعد از آزمایش درد قفسه سینه را تجربه کنند. این درد معمولاً خفیف و کوتاه مدت است.
- تنگی نفس: تنگی نفس نیز ممکن است در طول یا بعد از آزمایش رخ دهد.
- سرگیجه یا غش: در موارد نادر، افراد ممکن است در طول آزمایش سرگیجه یا غش کنند.
- بی نظمی ضربان قلب: اکو استرس ممکن است باعث ایجاد آریتمی قلبی موقت در برخی افراد شود.
- واکنش آلرژیک: اگر به داروهای مورد استفاده در طول آزمایش آلرژی دارید، ممکن است دچار واکنش آلرژیک شوید.
مهم است که به یاد داشته باشید که این عوارض جانبی نادر هستند و اکثر افراد اکو استرس را بدون هیچ مشکلی تجربه می‌کنند.
چه کسانی به اکو استرس نیاز دارند؟
اکوکاردیوگرافی استرس (اکو استرس) یک روش تشخیصی ارزشمند است که می‌تواند برای افراد مختلفی مفید باشد، به خصوص برای کسانی که در معرض خطر بیماری قلبی هستند یا علائم بیماری قلبی را تجربه می‌کنند.
برخی از شرایطی که ممکن است اکو استرس برای آنها تجویز شود عبارتند از:
- درد قفسه سینه: اگر درد قفسه سینه را تجربه می‌کنید، به خصوص دردی که با فعالیت بدنی بدتر می‌شود، اکو استرس می‌تواند به تشخیص علت درد و تعیین اینکه آیا بیماری عروق کرونر (تنگی عروق قلب) دارید یا خیر، کمک کند.
- تنگی نفس: تنگی نفس ناگهانی یا بدون دلیل می‌تواند نشانه‌ای از نارسایی قلبی یا سایر مشکلات قلبی باشد. اکو استرس می‌تواند به تشخیص علت تنگی نفس و تعیین عملکرد قلب شما کمک کند.
- سابقه خانوادگی بیماری قلبی: اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی زودرس، مانند حمله قلبی یا سکته مغزی قبل از 55 سالگی در والدین یا خواهر و برادرتان دارید، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری قلبی خودتان باشید. اکو استرس می‌تواند به غربالگری شما برای بیماری عروق کرونر و تشخیص زودهنگام هرگونه مشکلی کمک کند.
- عوامل خطر بیماری قلبی: اگر دارای عوامل خطر بیماری قلبی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت یا چاقی هستید، اکو استرس می‌تواند به ارزیابی خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر و کمک به شما در ایجاد تغییرات لازم در سبک زندگی برای کاهش این خطر کمک کند.
- نارسایی قلبی: اگر به نارسایی قلبی مبتلا هستید، اکو استرس می‌تواند برای ارزیابی عملکرد قلب شما و نظارت بر اثربخشی درمان استفاده شود.
- ارزیابی قبل از جراحی: اگر قرار است تحت عمل جراحی قرار بگیرید که نیاز به بیهوشی دارد، ممکن است پزشک شما برای اطمینان از اینکه قلب شما به اندازه کافی قوی برای تحمل عمل است، اکو استرس را تجویز کند.
- شغل‌های پرخطر: اگر شغلی دارید که شما را در معرض استرس یا فشار فیزیکی بالا قرار می‌دهد، مانند آتش‌نشانی، غواصی یا کار در ارتفاعات، ممکن است پزشک شما برای ارزیابی سلامت قلب شما اکو استرس را تجویز کند.
- ورزشکاران: ورزشکاران حرفه‌ای و افراد بسیار فعال ممکن است برای ارزیابی عملکرد قلب خود در شرایط استرس و اطمینان از اینکه قلب آنها به طور موثر برای فعالیت‌های شدید کار می‌کند، اکو استرس را انجام دهند.
در نهایت، پزشک شما بر اساس سابقه پزشکی، علائم و نیازهای شما تعیین می‌کند که آیا اکو استرس برای شما مناسب است یا خیر.
نکات آمادگی برای انجام اکو استرس
در اینجا چند نکته برای آمادگی برای اکو استرس آورده شده است:
قبل از انجام تست اکو استرس:
- با پزشک خود در مورد داروهایتان صحبت کنید. برخی از داروها، مانند داروهای ضد آنژین یا داروهای فشار خون، ممکن است قبل از اکو استرس نیاز به قطع یا تنظیم داشته باشند. حتماً از پزشک خود بپرسید که چه زمانی باید مصرف داروهای خود را قطع یا تنظیم کنید.
- از خوردن غذا و نوشیدنی خودداری کنید. به طور کلی، باید از 4 تا 6 ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید.
- لباس مناسب بپوشید. لباس‌های راحت و گشاد بپوشید که به راحتی بتوانید آنها را درآورید. ممکن است لازم باشد در طول آزمایش پیراهن خود را درآورید.
- اگر دیابت دارید، قند خون خود را کنترل کنید. اگر دیابت دارید، مهم است که قبل از آزمایش قند خون خود را کنترل کنید و مطمئن شوید که در محدوده طبیعی است.
- اگر به موهای زائد سینه حساسیت دارید، از قبل اصلاح کنید. ممکن است لازم باشد موهای سینه خود را برای قرار دادن الکترودها بتراشید؛ می‌توانید قبل از آزمایش این کار را در خانه انجام دهید.
- در صورت داشتن هرگونه سوال یا نگرانی با پزشک خود صحبت کنید. اگر در مورد نحوه آمادگی برای آزمایش سوالی دارید، حتماً قبل از آزمایش با پزشک خود صحبت کنید.
حین انجام تست اکو استرس:
- از شما خواسته می‌شود که روی تخت معاینه دراز بکشید. یک تکنسین الکترودهایی را به سینه و اندام‌های شما وصل می‌کند. این الکترودها برای ضبط فعالیت الکتریکی قلب شما استفاده می‌شوند.
- ممکن است از شما خواسته شود که یک بازوبند فشار خون بپوشید. فشار خون شما در طول آزمایش به طور منظم کنترل می‌شود.
- ممکن است از شما خواسته شود که در حالی که به یک مانیتور نگاه می‌کنید، روی دوچرخه ثابت پدال بزنید یا داروی وریدی دریافت کنید. این باعث می‌شود قلب شما سخت‌تر کار کند و به پزشک کمک می‌کند تا عملکرد قلب شما را در شرایط فشار ارزیابی کند.
- در طول آزمایش تا حد امکان آرام باشید. نگرانی یا اضطراب می‌تواند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد.
بعد از تست اکو استرس:
- می‌توانید بلافاصله بعد از آزمایش به فعالیت‌های عادی خود بازگردید. هیچ دوره نقاهتی برای اکو استرس وجود ندارد.
- اگر داروی ضد آنژین مصرف می‌کنید، ممکن است پزشک از شما بخواهد مصرف آن را در اسرع وقت بعد از آزمایش از سر بگیرید.
- پزشک شما نتایج آزمایش شما را با شما بررسی می‌کند. پزشک شما نتایج آزمایش شما را با شما در میان می‌گذارد و در صورت نیاز در مورد هرگونه درمان یا پیگیری بعدی با شما صحبت می‌کند.
استرس اکو با مرکز خدمات پزشکی آلفاطب
همینطور که به سؤال اکو استرس قلب چیست؟ پاسخ دادیم، شما را با دلایل و نحوه انجام آن به صورت کامل آشنا کردیم تا آمادگی های لازم را در مراحل مختلف استرس اکو بدست آورید. همانطور که گفته شد، استرس اکو یکی از روش های اکوی قلب است که پزشک برای تشخیص سلامت قلب در برخی افراد توصیه می‌کند. بنابراین، برای انجام آن حتما با پزشک خود مشورت کنید.
مرکز خدمات پزشکی آلفاطب با انجام تست استرس اکو در منزل، برای کسانی که به هر دلیلی، شرایط مراجعه به مراکز درمانی را ندارند؛ خدمات مورد نیاز اعم از، اکو استرس و روش های دیگر اکو را با استفاده از دستگاه های به‌روز و پیشرفته و با اعزام پزشک متخصص به منزل و محل شما انجام می‌دهد.
