در این مقاله قصد داریم درمان زخم بستر در منزل شرق تهران را برای شما عزیزان مورد بررسی قرار دهیم:
مجموعه آلفا طب با اخذ مجوز رسمی از دانشگاه علوم پزشکی ایران و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و با در اختیار داشتن کادر متخصص و مجرب آماده است تا در سریع ترین زمان ممکن برای ارائه خدمات پزشکی و پیرا پزشکی در منزل یا محل کار شما در کنار شما باشد.
تمامی پرسنل دارای مدارک و تضامین کافی نزد شرکت می باشند.
*پوشش دهی کلیه مناطق تهران
*نازل ترین قیمت و بهترین کیفیت
*امکان صدور گواهی برای ارائه به بیمه درمانی شما
تلفن های تماس :
زخم بستر نوعی آسیب دیدگی بافت بدن می باشد که بر اثر فشاری که در دراز مدت بر ناحیه ای از بدن وارد می شود، پدید می آید، زخم بستر معمولا در بیماران دارای استراحت مطلق و بیمارانی که از صندلی های چرخدار استفاده می کنند، به وجود می آید.
نواحی از بدن که در معرض ابتلا به زخم بستر می باشند، شامل لگن، باسن و پایین پشت، پشت سر و گوش ها، داخل زانو، شانه، آرنج و پاشنه می باشند.
درمان های مختلفی برای زخم بستر وجود دارد، ولیکن از آنجا که اکثریت بیمارانی که به این عارضه دچار می شوند، در منزل بستری می باشند، لذا قصد داریم در این مقاله روش هایی را برای درمان زخم بستر در منزل در اختیار شما قرار دهیم. پس تا پایان مقاله با ما همراه باشید:
در این مقاله به سوالات ذیل پاسخ خواهیم داد:
زخم بستر چیست و علائم و نشانه های آن کدام موارد هستند؟
مراحل پیدایش زخم بستر چگونه است؟
آیا اقدامات اولیه برای درمان زخم بستر در منزل را می دانید؟
درمان های سنتی زخم بستر در منزل به چه صورت انجام می شود؟
روش های نوین درمان زخم بستر در منزل چگونه است؟
انواع پانسمان برای درمان زخم بستر در منزل چگونه انجام می شود؟
زخم بستر چیست و علائم و نشانه های آن کدام موارد هستند؟
زخم بستر یا زخم فشاری به معنای صدمه دیدن بافت های بدن بر اثر فشارهای دراز مدت به نواحی از بدن است، عدم درمان به موقع زخم بستر، موجب شدت یافتن آن و ایجاد زخم های عمیق و عفونی خواهد شد. پیدایش زخم بستر بر روی بدن بیمار دارای نشانه هایی می باشد که شناخت این نشانه ها و توجه به آنها موجب می شود که از ابتلای بیمار به زخم بسترهای شدید و عفونی جلوگیری شود.
علائم و نشانه های زخم بستر شامل موارد ذیل می باشد:
تغییر رنگ در بافت پوست
تخلیه ترشحات چرکین
ورم
وجود حساسیت پوستی در برخی از نقاط بدن
برخی مناطق و نواحی پوست ممکن است گرمتر و یا سردتر از سایر نقاط باشند.
علل و عواملی که موجب ایجاد زخم بستر می شوند، به قرار ذیل می باشند:
وارد شدن فشار ثابت بر روی یک ناحیه خاص از بدن
اصطکاک ایجاد شده در پوست در برابر ملافه و یا تخت خواب
رطوبت و عرقی که به مدت طولانی بر روی پوست باقی می ماند.
سوختگی
نشستن و یا خوابیدن بر روی سطوح سخت و سفت
مصرف کم مایعات و مواد غذایی مفید
سرمازدگی های خشک و شدید
نواحی که در گذشته زخم بوده اند.
نکات مهم در پیشگیری از ابتلا به زخم بستر و جلوگیری از تشدید آن:
روزانه پوست خود را شستشو داده و به آرامی آن را خشک نمایید. در زمان شستشو، از صابون های شیمیایی اجتناب کنید.
بعد از حمام و شستشوی پوست، از کرم های کرطوب کننده استفاده کنید.
در رژیم غذایی خود حتما از مواد غذایی حاوی ویتامین های c، e و کلسیم استفاده کنید.
روزانه وضعیت پوست خود را بررسی کنید و حداقل هر دو ساعت یک بار وضعیت خود را تغییر دهید.
مراحل پیدایش زخم بستر چگونه است؟
همانگونه که گفتیم، نام دیگر زخم بستر زخم فشاری است، زیرا بر اثر فشارهایی که در طولانی مدت بر ناحیه ای از بدن وارد می شود، به خصوص نواحی از بدن که قبلا زخم بوده اند، به وجود می آید.
این زخم در ابتدا به صورت جراحت های سطحی پوست ظاهر می شود، ولیکن اگر به موقع درمان نشود، به مرور عمیق تر شده به گونه ای که ممکن است استخوان را نیز در بر بگیرد. زخم بستر اگر درمان نشود، ممکن است به مرگ نیز بیانجامد.
دلیل اصلی ایجاد زخم بستر، فشار و نیروی وارده بر نقطه خاصی از بدن است که براثر این فشار، جریان خون در آن ناحیه قطع می شود و با قطع شدن خون رسانی، سلول ها، اکسیژن و مواد مغذی لازم را برای حیات دریافت نمی کنند که نتیجه آن از بین رفتن و مرگ بافت های سلولی و ایجاد زخم و گسترش آن می باشد.
برای این که بتوانید به آسانی زخم بستر را درمان کنید، آگاهی لازم در این مورد که زخم در چه مرحله ای قرار دارد، مهم می باشد، در ادامه مراحل زخم بستر را مورد بررسی قرار می دهیم:
مرحله اول:
در این مرحله زخم بستر در حال شروع شدن است و اگر به موقع تشخیص داده شود، می توان آن را درمان و از پیشگیری آن نیز جلوگیری نمود.
در مراحل اولیه که زخم بستر آغاز می شود، پوست ناحیه ای که به آن فشار وارد شده است، تغییر رنگ داده و شروع به بی رنگ شدن خواهد کرد، اگر درمان در این مرحله انجام شود، به راحتی در طی چند روز بیمار بهبود می یابد.
مرحله دوم:
در این مرحله پوست شروع به باز شدن می کند و سلول های مرده در اطراف زخم پدید می آید و زخم در این مرحل، رو به سمت عفونی شدن پیش می رود و رنگ زخم قرمز می شود، اگر درمان را در این مرحله شروع کنید، حدود چند هفته برای بهبودی کامل زمان می برد.
مرحله سوم:
بافت های سلولی مرده در این مرحله بیشتر می شوند و بر چربی ها نیز اثر می گذارند. درمان در این مرحله به زمان بیشتری نیاز دارد.
زخم در این مرحله بدون این که به سلولهای اطراف زخم صدمه ای وارد کند، به صورت یک دهانه عمیق خود را نشان می دهد.
نواحی اطراف زخم ممکن است کمی سخت شده و به رنگ قرمز خواهند بود و دارای کمی حرارت نیز می باشند، درمان در این مرحله از زخم بستر تا رسیدن به بهبودی کامل حدود 4 ماه زمان نیاز دارد.
مرحله چهارم:
در این مرحله زخم بستر بسیار عمیق شده و استخوان ها و ماهیچه ها را نیز در بر می گیرد. شدت زخم در این مرحله بیشتر شده و درمان آن نیز به سختی انجام می شود،
برای درمان زخم در این مرحله، نیازمند پیگیری مداوم و برنامه ریزی برای کمتر شدن فشار وارد شده و همچنین کنترل ضایعات وارد شده و جلوگیری از پیش روی بیشتر است
در این مرحله زخم به شکل یک حفره عمیق بوده که ترشحاتی را می توان در آن مشاهده کرد که بوی نامطبوعی دارد، بافت های مرده در این مرحله به رنگ سیاه می باشند.
زخم بستر اگر به مرحله چهارم برسد، به مشکلی جدی تبدیل شده است و می تواند موجب پخش عفونت در کل بدن شود. اگر درمان این زخم به صورت دقیق و پیگیری های مداوم انجام شود
حدود دو الی 6 ماه به طول می انجامد تا بتواند رو به سمت بهبودی پیش رود و اگر چنانچه در درمان آن کوتاهی شود و یا اینکه به صورت جدی به درمان آن پرداخته نشود، می تواند تهدیدی برای زندگی بیمار باشد.
آیا اقدامات اولیه برای درمان زخم بستر در منزل را می دانید؟
درمان زخم بستر در منزل هماهنگ با مرحله ای که در آن قرار دارد، انجام می شود، به عبارتی دیگر درمان بر مبنای اندازه و عمق زخم انجام می شود. کارهای ابتدایی برای درمان زخم بستر در منزل به قرار زیر می باشند:
از اساسی ترین کارها برای درمان زخم بستر در منزل، کم نمودن فشار به قسمتی است که به زخم دچار شده است، لذا می بایست وضعیت و حالت قرارگیری بیمار را به صورت مرتب تغییر دهید
به عنوان مثال افرادی که بر روی ویلچر می نشینند، می بایست حالت نشستن و وزنی که به یک ناحیه از بدن تحمیل شده است را هر 15 دقیقه یک بار تغییر دهند و افرادی که بستری شده اند و بر روی تحت دراز کشیده اند نیز می بایست هر 2 ساعت یک بار حالت خود را تغییر دهند.
یکی دیگر از روش های متعادل نمودن فشار وارده به کلیه قسمت های بدن، استفاده از تشک های مناسب و یا قرار دادن بالشت در قسمت هایی است که تحت فشار می باشند.
برای درمان زخم بستر ایجاد شده، می بایست ابتدا ناحیه مورد نظر را با آب و صابون شستشو دهید تا از این طریق بافت های مرده بر روی پوست را پاکسازی کنید، این عمل موجب می شود که زخم سریعتر روند بهبودی را در پیش بگیرد
البته ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که بعد از هر بار شستشوی زخم، می بایست سریعا آن را خشک نمایید.
برای شستشوی زخم بستر از ماده ای بنام سالین استفاده کنید و بعد از خشک کردن، آن را با استفاده پانسمانی که فاقد منافذ است بپوشانید.
نیازی نیست هر روز پانسمان را تعویض کنید، استفاده از پانسمان های بدون منافذ این امکان را برای عامل رشد ایجاد می کند که با سطح پوست در تماس بوده و موجب ترمیم سریعتر پوست خواهد شد.
افرادی که به زخم بستر مبتلا می شوند، به مراقبت های ویژه پوستی نیازمند می باشند، لذا این افراد، می بایست از محصولاتی مانند افشانه شستشو و یا محافظ های مرطوب کننده که مخصوص بیماران مبتلا به بی اختیاری می باشد، استفاده کنند.
از دیگر اقدامات اولیه برای درمان زخم بستر در منزل، نوشیدن روزانه 8 لیوان آب و نیز مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین است که می تواند نیازهای جسمی فرد بیمار را تامین کند، زیرا پروتئین موجب ترمیم بافت های آسیب دیده شده و برای حفظ سلامت پوست نیز بسیار مفید می باشد.
توصیه می شود، روزانه دو بار 500 میلی گرم ویتامین ث مصرف شود، زیرا موجب کمتر شدن اندازه زخم بستر به میزان 85 درصد خواهد شد.
درمان های سنتی زخم بستر در منزل به چه صورت انجام می شود؟
همانگونه که گفتیم، اکثریت افرادی که به زخم بستر دچار می شوند، معمولا در منزل بستری می باشند
لذا کسانی که وظیفه پرستاری از این افراد را بر عهده دارند، می بایست از مبتلا شدن این افراد به زخم بستر ممانعت کنند. حال اگر فردی به این عارضه دچار شد، می توان از روش های ذیل برای درمان بیمار در منزل استفاده کرد:
• آلوئه ورا
از طریق آلوئه ورا می توانید به راحتی زخم بستر خود را درمان کنید، زیرا این گیاه درمانی موجب مرطوب شدن پوست آسیب دیده می شود و رطوبت ایجاد شده موجب می شود که زخم سریعتر بهبود پیدا کند.
برای استفاده از این روش، ژل آلوئه را ازطریق برشی که بر روی سطح آن ایجاد کرده اید خارج کنید و آن را بر روی نواحی که زخم بستر ایجاد شده بمالید و صبر کنید تا ژل خشک شود و پس از اینکه کاملا ژل خشک شد، آن را با دستمال تمیزی از سطح زخم پاک کنید، این روش را می توانید سه بار در روز انجام دهید.
• روغن نارگیل
یکی دیگر از روش های مناسب برای درمان زخم بستر در منزل استفاده از روغن نارگیل می باشد، خاصیت درمانی روغن نارگیل برای زخم بستر به دلیل اسیدهای چرب آن می باشد.
در این روش درمانی روغن نارگیل را بر روی قسمت هایی که دچار زخم بستر شده اند به آرامی می مالیم و آن را ماساژ ادامه می دهیم تا هنگامی که روغن نارگیل جذب پوست شود، البته در هنگام ماساژ دادن توجه داشته باشید که به زخم بیمار فشار وارد نکنید.
• آب شور
برخی از زخم بسترها به خوبی تمیز نمی شوند، لذا بیشتر در معرض عفونت می باشند، در چنین مواردی می توان از آب شور استفاده کرد. آب شور موجب از بین رفتن پوست های مرده می شود و ترشحات اضافه را نیز کم می کند.
اگر می خواهید از این روش استفاده کنید، تنها کافی است یک فنجان آب را با 2 قاشق چایخوری نمک ترکیب کنید، سپس این ترکیب را بجوشانید و صبر کنید تا خنک شود و برای تمیز نمودن زخم ها، روزی چند مرتبه از این ترکیب استفاده کنید.
• زردچوبه
زردچوبه دارای خواص ضدعفونی و آنتی اکسیدانی می باشد و برای از بین بردن التهاب در زخم بستر مورد استفاده قرار می گیرد.
برای استفاده از زردچوبه در درمان زخم بستر، ابتدا قسمتهایی را که دچار زخم بستر شده اند، با آب شور تمیز کرده، سپس بر روی آن زردچوبه بپاشید، سپس محل زخم را با پانسمان ببندید.
این روش را می توانید روزانه در سه وعده انجام دهید، اگر میخواهید با استفاده از این روش سریعتر روند بهبودی را در پیش بگیرید، می توانید زردچوبه را با شیرگرم ترکیب نمایید و آن را دو بار در روز میل کنید.
• عسل
مالیدن عسل یک روش درمانی برای زخم بستر است که از عفونت نیز جلوگیری می کند، برای استفاده از این روش درمانی، عسل را با میزان مساوی با شکر مخلوط کنید و در ناحیه ای که زخم بستر ایجاد شده است به صورت ضخیم قرار دهید و در پایان آن را پانسمان کنید، از این روش می توانید یک بار در روز استفاده کنید.
توصیه های مهم برای افرادی که دچار زخم بستر شده اند:
هر روز نواحی پوستی بیمار را که تحرک ندارد، بررسی کنید، به خصوص در نواحی ستون فقرات مفصل، ران، آرنج، زانو و کمر.
دقت لازم را در تمیز بودن پوست بیمار داشته باشید و اگر بیمار از لگن استفاده می کند، سعی کنید، پوست وی با ترشحات ادرار و مدفوع تماس پیدا نکند.
بیمار را در معرض آب و هوای سرد و خشک قرار ندهید، زیرا پوست خشک شده و وضعیت زخم بستر را بدتر خواهد کرد.
از بیمار بخواهید روزانه چندین تمرین بدنی را در همان حالتی که بر روی صندلی چرخدار و یا تخت قرار دارد، انجام دهد.
استفاده از لباس های نایلونی و لباس های که دارای درز هستند، برای این افراد مناسب نمی باشند.
در زیر نواحی استخوانی بیمار، متکا و یا بالش های نرم قرار دهید.
اگر بیمار از صندلی چرخدار استفاده می کند، یک پشتی مناسب را برای وی بر روی صندلی قرار دهید.
بیمارانی که در معرض ابتلا به زخم بستر قرار دارند، می بایست نوشیدن آب به میزان کافی را فراموش نکنند.
یک نکته مهم در مورد درمان زخم بستر در منزل:
درمان زخم بستر از جمله مواردی است که اصلا نباید در مورد آن خوددرمانی صورت گردد.
چرا که اقدامات خودسرانه موجب وخامت زخم و تاخیر در زمان طول درمان و حتی عدم بهبود زخم می گردد.
برای درمان زخم بستر در منزل شرق تهران از کارشناسان خبره و متخصص مرکز آلفاطب کمک بگیرید.
روش های نوین درمان زخم بستر در منزل چگونه است؟
از طریق به کار گیری روش های ذیل می توان به راحتی درمان زخم بستر در منزل را انجام داد.
این روش ها، شیوه های نوین برای درمان زخم بستر می باشند که شامل موارد ذیل می باشند:
• تغییر موقعیت
• استفاده از تشک های ویژه برای کاهش یا از بین بردن فشار
• پانسمان ها
• وکیوم تراپی برای بهبود زخم
در ادامه به بررسی هرکدام از موراد فوق می پردازیم:
• تغییر موقعیت:
با جابه جایی و تغییر موقعیت بیمار به صورت مکرر و مرتب در منزل، می توانید از فشار وارده بر زخم های ایجاد شده کم کنید، همچنین با این عمل می توانید از پیدایش زخم های جدید نیز ممانعت کنید.
بعد از این که متوجه شدید که بیمار در معرض مبتلا شدن به زخم بستر قرار دارد، می توانید یک برنامه زمانبندی منظم را تنظیم نمایید
تایم هایی که می بایست بیمار را در زمانی مشخص جابجا کنید، مشخص کنید، فاصله زمانی لازم برای تغییر موقعیت و جابجایی به شدت جراحت و نیز ناحیه ای که بیمار بر روی آن قسمت ثابت است و یا فشار وارد می شود، بستگی دارد
برخی ممکن است هر 15 دقیقه یک بار نیاز به جابه جایی داشته باشند، برخی دیگر نیز ممکن است هر دو الی 4 ساعت به این جابجایی نیازمند باشند.
• پانسمان های نوین برای زخم بستر:
برای محافظت از زخم بستر پانسمان های مخصوصی مورد استفاده قرار می گیرد. مزیت این پانسمان سرعت بخشیدن به ترمیم و بهبود زخم می باشد، این پانسمان شامل یکی از موارد ذیل می باشد:
پانسمان آلژینات:
این نوع پاسمان ها از جلبک های دریایی ساخته می شوند که علت توانایی آن برای بهبودی زخم بستر، وجود سدیم و کلسیم در این نوع پانسمان می باشد.
پانسمان هیدروکلوئید:
این نوع پانسمان موجب رشد و تکثیر سلول های جدید پوست در ناحیه ای که زخم بستر وجود دارد، می شود، این عمل از طریق ژل خاصی که در این نوع پانسمان وجود دارد، انجام می شود که موجب سالم نگه داشتن پوست اطراف زخم می شود.
انواع دیگری نیز از این پانسمان ها وجود دارد، مانند فیلم ها- فیبر ژله ای- ژل ها- فوم ها و ضد میکروب ها
نوع پانسمانی که برای بیمار می بایست استفاده کنید، به تجویز پزشک بستگی دارد، می توانید با هر بار جابه جایی بیمار، پانسمان را نیز تعویض کنید تا روند بهبودی را سریعتر در پیش بگیرد.
هرگز برای درمان زخم بستر از کرم ها و پماد آنتی بیوتیک موضعی استفاده نکنید، زیرا ممکن است موجب تحریک پوست آسیب دیده شود.
در قسمت های بعدی مقاله به صورت مفصل به پانسمان زخم بستر در منزل خواهیم پرداخت.
آنتی بیوتیک ها:
اگر زخم پستر وارد مرحله عفونی شده است، ممکن است پزشک برای از بین بردن عفونت آنتی بیوتیک تجویز کند. عفونت هایی که ممکن است بر اثر زخم بستر به وجود آیند، ممکن است به صورت یکی از موارد ذیل باشند:
مسمومیت خون (سپسیس)
عفونت باکتریایی بافت های زیر پوست (سلولیت)
عفونت استخوان (استئومیلیت)
• رژیم غذایی و تغذیه
برای اینکه درمان زخم بستر سریع تر روند بهبودی را در پیش بگیرد، می بایست یک رژیم غذایی سالم را که شامل پروتئین و انواع مواد معدنی و ویتامین ها باشد، پیروی کنید، حتی ممکن است نیاز باشد برای این منظور به پزشک متخصص تغذیه برای دریافت برنامه صحیح رژیم غذایی، مراجعه کنید.
حتما در زمان درمان زخم بستر، نوشیدن آب را فراموش نکنید، زیرا اگر بدن با کمبود آب مواجه شود، سرعت بهبودی را کاهش خواهد داد.
• وکیوم تراپی زخم بستر
وکیوم تراپی که نام دیگر آن فشار منفی می باشد، بدین معنا است که از طریق فشار منفی موضعی، برای افزایش روند بهبودی زخم مورد استفاده قرار می گیرد، فشار منفی موجب می شود که ترشحاتی که در زخم بستر ایجاد شده اند، از بین بروند
و همچنین باعث افزایش گردش خون در ناحیه زخم می شود. مطابق تحقیقاتی که در مورد درمان وکیوم انجام شده است، چنین اعلام کرده اند که وکیوم موجب به وجود آمدن سلول های جدید و شکل گیری گوشت در ناحیه زخم می شود.
• تشک های طبی:
یکی از روش های درمانی نوین برای درمان زخم بستر در منزل استفاده از تشک های طبی می باشد که موجب کاهش فشار وارده بر ناحیه ای که زخم بستر پدید آمده است می شود
و موجب کاهش احتمال پیدایش زخم بستر در سایر نواحی بدن می شود، این تشک ها را از لوله های بادی می سازند که مزیت کمک رسانی در کاهش ابتلا به زخم بستر در بخش هایی از بدن مانند پایین کمر- باسن و مچ پا را دارند، ( این نواحی بیشتر از سایر نواحی بدن در معرض ابتلا به زخم بستر قرار دارند)
در این تشک ها نوعی پمپ کار گذاشته شده است که وظیفه پشتیبانی و خنثی نمودن نواحی از بدن که ثابت مانده و فشار بر آنها وارد می شود را دارد.
• عمل جراحی:
روش های گفته شده برای درمان زخم بستر در منزل تنها در مواردی می تواند کارساز باشد که شدت زخم در مراحل اولیه باشد، ولی اگر چنانچه زخم بستر شدید شده باشد، به گونه ای که استخوان ها و عضلات را نیز در برگرفته باشد، نمی توان تنها به درمان در منزل اکتفا نمود
بلکه در چنین مواردی برای درمان، می بایست بیمار تحت عمل جراحی قرار گیرد. در این نوع جراحی از طریق مهر و موم کردن زخم بستر ایجاد شده، می توان روند و سرعت بهبودی را در پیش گرفت و از طرفی دیگر از عفونت های شدید که ممکن است به سایر قسمت های بدن نیز وارد شود، جلوگیری می شود.
درمان از طریق جراحی شامل موارد ذیل می شود:
o پاکسازی زخم و بستن آن از طریق کشیدن لبه های زخم در کنار هم
o تمیز نمودن زخم و بستن زخم از طریق بافت های پوستی سالم
انواع پانسمان برای درمان زخم بستر در منزل چگونه انجام می شود؟
برخی از افراد بر این باورند که برای بهبود زخم، می بایست آن را خشک نگه دارند و یا اینکه آن را در معرض هوای خشک قرار دهند، اما این نظریه اشتباه بوده و برای این که زخم سریعتر روند بهبودی را در پیش بگیرد، می بایست در محیط مرطوب قرار گیرد.
مرطوب نگه داشتن زخم برای درمان و بهبودی موجب:
• تسهیل مهاجرت سلولی
• تحریک فیبروبلاستها برای ترشح کلاژن
• تشکیل بستر مناسب برای انتقال آنزیمها و هورمونها مانند هورمون رشد
• تحریک ماکروفاژها، تسهیل دبریدمان اتولیتیک
• و…
ویژگی های یک پانسمان ایده آل برای زخم بستر در منزل:
1- شرایط و زمینه مناسب را برای بهبود زخم فراهم می کند.
شرایط مناسب برای بهبود زخم: زخم اگر در مجاورت هوای خشک قرار گیرد، خشک می گردد و یا به عبارتی دیگر دهیدراته می شود و بر روی زخم یک لایه پوست شکل می گیرد که این امر موجب تشکیل بافت جوشگاه می شود، در این روند جای زخم از بین نرفته و همچنین التیام و بهبودی آن به طول می انجامد.
پوسته ای که بر روی زخم تشکیل می شود، به صورت یک سد مکانیکی عمل می کند و علاوه بر این که مانع از بین رفتن بافت های مرده می شود،
بلکه آن ها را نیز به عمق زخم برده و مکان مناسبی را برای رشد باکتری و میکروب های عفونی به وجود می آورد، در حالی که برداشتن بافت ها و سلول های مرده، اولین گام برای بهبودی می باشد.
2- در زیر پانسمان، محیط مرطوب حفظ می شود.
برای التیام و ترمیم زخم، می بایست محیط را مرطوب نگه داشت.
3- اکسیژن- بخارآب و دی اکسید کربن، می بایست در اطراف و محط مربوط به شخص، به صورت آزادانه در حال تبادل باشند.
اکسیژن در بهبود و التیام زخم نقش اساسی دارد، سلول های اپتلیال برای حرکت کردن به اکسیژن احتیاج دارند.
با مطابق مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است، مشخص گردیده است که اکسیژن موضعی در بهبود انواع زخم تاثیر فراوانی داشته و کم شدن میزان اکسیژن موجب می شود که بهبود زخم با تاخیر صورت پذیرد.
4- گرمای مناسب در نواحی زخم را حفظ کنید.
پانسمان از طریق جلوگیری از تبخیر شدن ترشحات، با خنک نگه داشتن زخم از آن نگهداری می کند، بهترین اندازه حرارت برای حفظ چنین شرایطی در حدود 27درجه سانتی گراد می باشد.
5- در برابر عفونت ها نفوذناپذیر می باشد.
زخم بسترهایی که وارد مرحله عفونت شده اند، روند بهبودی و التیام در آن ها با تاخیر انجام می شود، لذا پانسمان، می بایست به گونه ای باشد که از ورود میکرو ارگانیسم ها جلوگیری کند.
6- در زخم نباید هیچگونه ذراتی از پانسمان بر جای بماند.
برخی از پانسمان ها مانند گاز و پنبه ممکن است ذرات ریزی را از خود برجای بگذارند. این ذرات بر روی زخم، می بایست برداشته شوند، زیرا موجب عفونت می شوند.
7- پانسمان نباید به زخم بستر بچسبد.
پانسمان اگر به زخم چسبیده شود، در زمان برداشتن و تعویض آن درد زیادی داشته و ممکن است برخی از سلول های بافتی جدید که ایجاد شده اند نیز بر اثر این چسبندگی از زخم جدا شوند.
8- پانسمان، می بایست ظرفیت جذب بالایی داشته باشد.
پانسمان، می بایست تمامی ترشحاتی که در زخم بستر وجود دارد و نیز بافت های مرده را جذب نماید، در مراحل اولیه که زخم روند بهبودی را در پیش می گیرد، دارای ترشحات التهابی فراوانی است و پانسمان باید به گونه ای باشد که بدون نشت و اشباع، این ترشحات را کنترل نماید.
9- زخم بستر نباید در معرض آسیب های فیزیکی قرار گیرد.
از طریق یک پانسمان ایده آل و مناسب، از زخم در برابر باکتری، اشعه فوق بنفش و سایر عوامل دیگر محافظت کنید.
10- یک پانسمان ایده آل نباید نیاز به تعویض مکرر داشته باشد.
پانسمان را نباید مدام تعویض کرد، زیرا تعویض مداوم موجب بروز عفونت ثانویه می شود، البته مدت زمان لازم برای تعویض نمودن پانسمان به میزان ترشحات زخم ارتباط دارد،
ولی نباید آن مدت زمان نیز به حدی طولانی شود که پانسمان به زخم بچسبد، حتی طولانی شدن زمان در تعویض پانسمان نچسب نیز ممکن است باعث چسبیدن آن به زخم شود.
پانسمان های مدرن برای زخم بستر در منزل:
• فیلم یا پانسمان های شفاف
این پانسمان ها به صورت ورقه ای بوده و دارای خاصیت انعطاف هستند و یک طرف آنها دارای چسب می باشد، این نوع پانسمان دارای لایه پلی اورتان بوده که حساسیت زایی بسیار کمی در مقایسه با سایر پانسمان ها دارد و نه تنها از نفوذ مایعات نیز جلوگیری می کند، بلکه ترشحات ناشی از زخم بستر را در زیر خود جمع کرده و موجب مرطوب شدن محیط زخم می شود.
پانسمان های شفاف را می توان در گروه پانسمان های ایده آل قرار داد، از این پانسمان می توان برای زخم بسترهای مرحله 1 و 2 استفاده کرد که عمق و محل زخم کم می باشد و یا می توان از آن به عنوان پانسمان ثانویه بر روی سایر پانسمان ها استفاده کرد.
این پانسمان در زخم بسترهای 1 و 2 موجب پیشگیری و جلوگیری از پیشرفت زخم می شود.
از مهم ترین عوامل مثبت در انتخاب این نوع پانسمان، میتوان به ضخامت – راحتی- مصرف راحت – قیمت ارزان- نفوذپذیری بالا در برابر بخار و قابلیت ارتجاعی اشاره کرد.
• هیدروژل ها
این نوع پانسمان به دو صورت ژله ای و ورقه ای وجود دارد، یکی از مزیت های بارز این نوع پانسمان، وجود آب فراوان در آن است که با کمک یک شبکه پلیمیری، ژل را تشکیل می دهد. به عنوان مثال ژل کامفیل دارای 90 درصد آب می باشد.
این نوع پانسمان خاصیت رطوبت زایی زخم بستر را دارد و حتی در مواردی نیز اگر زخم ترشحات زیادی داشته باشد، عمل رطوبت گیری را نیز انجام می دهد
این مدل پانسمان دارای خاصیت خنک کنندگی می باشد که می تواند موجب کاهش درد در بیمار شود و از آنجا که موجب سرد شدن سطح زخم می شود، لذا ایزولاسیون گرمایی را انجام نمی دهد.
پانسمان های هیدروژل نیازمند پانسمان ثانویه مانند گاز و یا پانسمان شفاف هستند.
• فوم ها:
این پانسمان ها نیز به صورت ورقه ای بوده و دارای ضخامت های متنوعی می باشند. یکی از انوع پانسمان فوم، پانسمان بیاتین کامفیل می باشد.
پانسمان های فوم دارای خاصیت قدرت جذب بالایی می باشند و در زخم بسترهایی که ترشحات زیادی دارند، مورد استفاده قرار می گیرند.
• هیدروکلوییدها:
مهم ترین ویژگی این نوع پانسمان، عدم نیاز آن به پانسمان ثانویه می باشد، در ساخت آن از ترکیبات مختلفی استفاده می کنند، مانند: کربوکسی متیل سلولز- پکتین وژلاتین- آلژینات سدیم، کلسیم و…
نوع ورقه ای پانسمان های هیدروکلویید، مانند پانسمان های شفاف در برابر ترشحات میکرو ارگانیسم، غیر قابل نفوذ می باشند، ولیکن گاز و بخار آب را از خود عبور خواهند داد
این نوع پانسمان هنگامی که با ترشحات زخم بستر تماس پیدا می کند، در زیر خود لایه ای ژل مانند تشکیل می دهد که به رنگ شیری بوده که در ظاهر شبیه چرک، دارای بو می باشد
باید افرادی که در منزل پانسمان زخم بستر بیمار را انجام می دهند، در این مورد آگاهی لازم را داشته باشند و آن را با عفونت اشتباه نگیرند.
ژل تشکیل شده در زیر پانسمان، موجب مرطوب شدن محیط زخم شده و از خشک شدن آن جلوگیری می کند، همچنین موجب تسکین درد نیز خواهد شد و همچنین از چسبیدن پانسمان به زخم نیز جلوگیری خواهد کرد
تنها زمانی نیاز است که این پانسمان را تعویض کنید که ژل موجب اشباع پانسمان شده باشد، معمولا حدود 3 الی 7 روز این پانسمان نیاز به تعویض ندارد که البته به میزان جراحت زخم بستر بستگی دارد.
مزایای مهم پانسمان های هیدروکلویید شامل موارد ذیل می باشد:
• امکان استحمام بیمار بدون نیاز به تعویض پانسمان
• سهولت پاک کردن پانسمان از آلودگی
• کم هزینه تر بودن نسبی این روش پانسمان با توجه به تعداد تعویض کمتر و سرعت التیام بیشتر
• بدون درد بودن تعویض پانسمان
