در جامعه امروزی، نیاز به تراپیست (Therapist) و روانشناس (Psychologist) بسیار برجسته است. این نیاز به دلیل مجموعه‌ای از عوامل اجتماعی، فردی و روانشناختی بروز پیدا می‌کند. استرس و اضطراب، افسردگی و احساسات منفی، مشکلات روابطی، اعتیاد و بهبود روانی و رشد شخصی تنها بخشی از مواردی هستند که تراپی و روانشناسان می‌توانند در آنها به افراد کمک کنند.
هر کدام از موارد ذکر شده، دارای ابعاد و جنبه‌های مختلفی هستند که تراپیست‌ها و روانشناس‌ها به آنها رسیدگی می‌کنند. اما سوالی که به وجود می‌آید، این است که فرق تراپیست و روانشناس در چیست؟ در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی این موضوع بپردازیم. همچنین می‌توانید از طریق مشاوره تلفنی رایگان با متخصصان ما در ارتباط باشید تا شما را راهنمایی کنند و در صورت نیاز برای شما ویزیت روانشناس در منزل را فراهم کنند.
تعریف وظایف و کاربرد روانشناس و تراپیست
در نگاه اول، شاید بسیاری از افراد، تفاوت خاصی بین تراپیست و روانشناس قائل نباشند؛ اما واقعیت این است که تراپیست و روانشناسی، دو حیطه کاملا متفاوت و مجزا هستند. برای درک بهتر تفاوت این دو، باید به تعاریف هر کدام از آنها بپردازیم.
تعریف روانشناس (Psychologist)
یک روانشناس با داشتن مدرک دکترای روانشناسی می‌تواند به تشخیص، ارزیابی و درمان اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب، اختلالات شخصیت و اختلالات یادگیری بپردازد. همچنین، آنها از روش‌های درمانی متنوعی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT)، روانکاوی و درمان گروهی برای کمک به مراجعان استفاده می‌کنند.
علاوه بر این، روانشناسان می‌توانند در زمینه‌های مختلفی تخصص داشته باشند. به عنوان مثال، روانشناسی بالینی که بر روی مشکلات روانی و درمان اختلالات روانی تمرکز دارد، روانشناسی کودک که به مشکلات و نیازهای روانی کودکان می‌پردازد، روانشناسی مدرسه که در حل مشکلات روانی و تحصیلی دانش‌آموزان در محیط مدرسه کمک می‌کند و روانشناسی صنعتی و سازمانی که در زمینه رفاه روانی و بهبود عملکرد روانی در محیط کار فعالیت می‌کند.
تعریف تراپیست (Therapist)
تراپیست به عنوان یک اصطلاح کلی برای اشاره به فردی استفاده می‌شود که در حل مشکلات عاطفی و رفتاری فردی ورود پیدا می‌کند. آنها می‌توانند دارای مدارک تحصیلی مختلفی باشند، از جمله کارشناسی ارشد (M.A.) یا دکترا (Ph.D.) در رشته‌های مرتبط با سلامت روان مانند روانشناسی، مشاوره (Counseling) یا مددکاری اجتماعی (Social Work).
تراپیست‌ها بر روی درمان و بهبود مشکلات روانی و رفتاری تمرکز دارند و می‌توانند از روش‌های درمانی مختلفی استفاده کنند. این روش‌ها ممکن است با روش‌های درمانی مورد استفاده توسط روانشناسان همپوشانی داشته باشند. به عنوان مثال، درمان شناختی-رفتاری (CBT)، روانکاوی، درمان گروهی، درمان خانواده و سایر روش‌های درمانی ممکن است توسط تراپیست‌ها مورد استفاده قرار بگیرند.
با این حال، باید به این نکته توجه کنید که استفاده از عنوان “تراپیست” ممکن است به معنای داشتن مدرک دکترای روانشناسی (Ph.D. in Psychology) نباشد. برخی از تراپیست‌ها می‌توانند دارای مدارک تحصیلی دیگری بوده و با استفاده از روش‌های درمانی متنوع، به افراد کمک کنند.
تفاوت‌های کلیدی و عمده بین تراپیست‌ها و روانشناسان
علاوه بر تعاریف بالا، هر دو ویژگی هایی در درمان و فعالیت در حوضه های مختلف دارند که می‌توان هرکدام را تفاوت های اصلی دانست. تفاوت‌های کلیدی بین تراپیست و روانشناس عبارتند از:
- تفاوت در تحصیلات
روانشناسان، به طور عمده، مدرک دکترای روانشناسی در اختیار دارند و عمدتا در دانشگاه‌ها و مراکز تخصصی آموزش می‌بینند. آنها در طول تحصیل خود، در رشته روانشناسی تخصصی، مهارت عمیقی را به دست می‌آورند و به تحلیل و درک رفتارها و عوامل روانی افراد می‌پردازند. این آموزش شامل مطالعه تئوری‌ها، روش‌ها و رویکردهای مختلف روانشناسی است و آنها را برای تشخیص و درمان اختلالات روانی آماده می‌سازد.
تراپیست‌ها ممکن است دارای مدارک تحصیلی مختلفی باشند. آنها می‌توانند مدرک کارشناسی ارشد در رشته‌هایی مرتبط با سلامت روان مانند روانشناسی، مشاوره، مددکاری اجتماعی و غیره را داشته باشند. آموزش تراپیست‌ها معمولا متمرکز بر تکنیک‌ها و روش‌های درمانی است. این آموزش شامل تکنیک‌ها و روش‌های مختلف درمانی، مهارت‌های ارتباطی، مدیریت استرس، حل مسئله و سایر مهارت‌های مورد نیاز برای ارائه خدمات روان درمانی است.
- دامنه فعالیت هر رشته
روانشناسان با دامنه فعالیت گسترده‌تری نسبت به تراپیست‌ها مشغول به کار هستند. آنها علاوه بر ارائه درمان و بهبودی مشکلات روانی و رفتاری افراد، می‌توانند در زمینه‌های دیگری نیز فعالیت کنند؛ به عنوان مثال: روانشناسان می‌توانند در حوزه پژوهش فعالیت کرده و تحقیقات علمی را در زمینه روانشناسی انجام دهند. همچنین، می‌توانند به عنوان محققان و پژوهشگران در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی مشغول به کار شوند و به توسعه دانش روانشناسی کمک کنند. روانشناسان می‌توانند در حوزه تدریس نیز فعالیت کنند. آنها می‌توانند به عنوان اساتید در دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی مشغول به تدریس دروس مرتبط با روانشناسی باشند و دانش خود را به دانشجویان و افراد علاقه‌مند منتقل کنند.
علاوه بر این، روانشناسان در حوزه‌های فعالیتی مختلفی مشغول به کار خواهند بود. آنها می‌توانند در بیمارستان‌ها و مراکز روانپزشکی به عنوان بخشی از تیم درمانی فعالیت کرده و به افرادی که به درمان روانی نیاز دارند کمک کنند. همچنین، روانشناسان می‌توانند در مدارس و دانشگاه‌ها به عنوان مشاوران تحصیلی و روانشناسان مدرسه فعالیت نمایند و به دانش‌آموزان و دانشجویان در تسهیل رشد و توسعه شخصی و تحصیلی آنها کمک کنند. همچنین، در شرکت‌ها و سازمان‌ها نیز به عنوان مشاوران سازمانی فعالیت می‌کنند و در بهبود روانشناختی و ارتقا کارایی و رضایت شغلی اعضای سازمان مشارکت دارند.
- روش تشخیص اختلالات روانی
در برخی کشورها، وجود تفاوت قانونی و حقوقی بین روانشناسی و تراپی در تشخیص اختلالات روانی وجود دارد. در این کشورها، تنها روانشناسان مجاز به تشخیص اختلالات روانی هستند و تراپیست‌ها اجازه تشخیص این نوع اختلالات را ندارند. این مسئله منجر به تفاوتی در میزان تخصص حقوقی و قانونی بین این دو حرفه می‌شود.
تفاوت در صلاحیت تشخیص اختلالات روانی بین روانشناسان و تراپیست‌ها ممکن است به عوامل متعددی بستگی داشته باشد. این عوامل می‌توانند شامل تحصیلات و آموزش متخصصان، قوانین و مقررات حاکم بر حرفه روانشناسی و تراپی و تاکید بر تخصص‌های مختلف در حوزه روانشناسی باشند.
در بعضی کشورها، روانشناسان برای تشخیص اختلالات روانی نیاز به گذراندن دوره‌های تخصصی و دریافت مجوزهای خاصی دارند. آنها ممکن است بر اساس روش‌های تشخیصی مشخصی که در این دوره‌ها آموزش دیده‌اند، اختلالات روانی را تشخیص دهند و درمان‌های مناسب را پیشنهاد کنند.
