خون در ادرار یا هماچوری، یک علامت هشداردهنده است که می‌تواند نشان دهنده وجود مشکلاتی در کلیه‌ها، مثانه یا مجاری ادراری باشد. دلایل شایع خون در ادرار عبارتند از عفونت‌های دستگاه ادراری، سنگ کلیه، بزرگ شدن پروستات، تومورها و آسیب‌های فیزیکی. تشخیص دقیق علت خونریزی نیازمند انجام آزمایشات مختلف از جمله آزمایش ادرار، سونوگرافی و سی تی اسکن است.
دیدن خون در ادرار برای هر کسی ترسناک است؛ فرقی نمی‌کند زن باشید، مرد باشید یا کودکی خردسال. اما نگران نباشید؛ در بسیاری از موارد، خون در ادرار با درمان مناسب قابل کنترل است اما مراجعه به پزشک اولین کاری است که باید انجام دهید.
در متن پیش رو سعی می‌کنیم به همه سوال‌های شما درباره خونی شدن ادرار پاسخ دهیم.
انواع خون در ادرار؛ آشکار یا پنهان؟
آیا تا به حال متوجه تغییر رنگ ادرار خود شده‌اید یا فکر کرده‌اید شاید چیزی در آن طبیعی نیست؟ خون در ادرار، یا همان هماچوری، به دو نوع تقسیم می‌شود که هر کدام می‌تواند نشانه‌ی شرایط مختلفی باشد.
1. هماچوری آشکار (Gross Hematuria)
این همان چیزی است که خیلی راحت می‌توانید با چشم ببینید. اگر ادرار شما قرمز، صورتی، یا حتی قهوه‌ای تیره شده، احتمالاً با این نوع هماچوری روبه‌رو هستید. شاید ترسناک به نظر برسد، اما همیشه به معنی یک مشکل جدی نیست.
چرا این اتفاق می‌افتد؟
ممکن است سنگ کلیه، عفونت، یا حتی یک ضربه باعث این موضوع شده باشد. در موارد دیگر، مشکلات جدی‌تری مثل سرطان مثانه یا کلیه می‌توانند علت باشند، اما این خیلی نادر است.
2. هماچوری میکروسکوپی (Microscopic Hematuria)
این کمی پیچیده‌تر است و چون شما نمی‌توانید آن را ببینید. در واقع، فقط وقتی آزمایش ادرار بدهید مشخص می‌شود که مقداری خون در آن وجود دارد.
چرا باید به آن توجه کنید؟
این نوع بیشتر به مشکلات کوچک‌تر یا بیماری‌های پنهان مربوط است، مثل عفونت‌های خفیف یا فشار زیاد به کلیه‌ها بعد از یک فعالیت بدنی شدید.
آشکار یا پنهان: تفاوت مهم نیست، واکنش شما مهم است!
هر دو نوع هماچوری می‌توانند مهم باشند. اگر ادرار شما تغییر رنگ داده یا اگر در آزمایش مشخص شد خون در ادرار دارید، نگران نشوید، اما آن را هم نادیده نگیرید. بهترین کار این است که به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق را پیدا کنید و از مشکلات احتمالی پیشگیری کنید. گاهی اوقات موضوعی ساده مثل کم‌آبی بدن می‌تواند عامل باشد، اما گاهی هم نیاز به درمان دقیق‌تری هست. در هر صورت، رسیدگی زودهنگام همیشه بهترین کار است.
علل شایع خون در ادرار
علل زیر شایع بوده و ممکن است بسیاری از ما با آن‌ها روبه‌رو شویم:
1. عفونت‌های مجاری ادراری (UTIs)
عفونت‌های ادراری یکی از شایع‌ترین دلایل خون در ادرار هستند، به خصوص در زنان. علائم دیگر ممکن است شامل سوزش هنگام ادرار، تکرر ادرار، و درد در ناحیه پایین شکم باشد.
2. سنگ کلیه یا مثانه
سنگ‌ها می‌توانند با خراشیدن دیواره‌های دستگاه ادراری باعث خونریزی شوند. این مشکل معمولاً با درد شدید در پهلوها یا پایین شکم همراه است.
3. ضربه یا آسیب فیزیکی به کلیه‌ها یا دستگاه ادراری
اگر به ناحیه کلیه یا مثانه ضربه وارد شود (مثل تصادف یا فعالیت ورزشی شدید)، ممکن است خون در ادرار ظاهر شود.
4. سرطان مثانه یا کلیه
این موارد نادرتر هستند، اما اگر خون در ادرار با کاهش وزن، ضعف یا درد مداوم همراه باشد، باید جدی گرفته شود و سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
علل نادر خون در ادرار
برخی شرایط کمتر شایع اما مهم نیز می‌توانند باعث هماچوری شوند:
1. بیماری‌های خودایمنی (مثل لوپوس)
در بیماری‌هایی مثل لوپوس، سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های بدن حمله می‌کند و می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند که این امر ممکن است منجر به خون در ادرار شود.
2. بیماری‌های ارثی (مثل بیماری سلول داسی)
بیماری سلول داسی و دیگر اختلالات ژنتیکی می‌توانند بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارند و باعث خونریزی در ادرار شوند.
علل خون در ادرار در گروه‌های مختلف
خون در ادرار می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد که به سن، جنسیت و شرایط بدنی هر فرد بستگی دارد. در اینجا به تفکیک مردان، زنان و کودکان به بررسی علل آن می‌پردازیم:
خون در ادرار مردان
در مردان، برخی دلایل خاص می‌توانند باعث خون در ادرار شوند:
1. پروستاتیت یا بزرگ شدن پروستات
التهاب یا بزرگ شدن پروستات (هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات) می‌تواند به مثانه و مجاری ادراری فشار وارد کند و منجر به خونریزی شود.
- علائم همراه:
- مشکل در تخلیه ادرار
- تکرر ادرار به خصوص در شب
2. فعالیت بدنی شدید
ورزش‌های سنگین مثل دویدن طولانی‌مدت گاهی می‌تواند باعث خون در ادرار شود. این حالت معمولاً موقتی است و بدون خطر جدی رفع می‌شود.
خون در ادرار زنان
زنان به دلیل تفاوت‌های فیزیولوژیکی و هورمونی ممکن است دلایل خاصی برای هماچوری داشته باشند:
1. ارتباط با سیکل قاعدگی
گاهی خون قاعدگی به اشتباه به عنوان خون در ادرار در نظر گرفته می‌شود. برای تشخیص درست، بهتر است نمونه ادرار در زمانی غیر از قاعدگی گرفته شود.
2. عفونت‌های تناسلی
عفونت‌هایی مثل واژینیت یا بیماری‌های مقاربتی می‌توانند باعث تحریک و خونریزی شوند که گاهی با خون در ادرار اشتباه گرفته می‌شود.
- علائم همراه:
- خارش یا سوزش
- ترشحات غیرعادی
خون در ادرار کودکان
در کودکان، دلایل خون در ادرار می‌تواند متفاوت و گاهی پیچیده‌تر باشد:
عفونت‌های ادراری رایج
عفونت‌های ادراری در کودکان شایع است و می‌تواند باعث خونریزی خفیف در ادرار شود.
- علائم همراه:
- تب
- درد در هنگام ادرار
ناهنجاری‌های مادرزادی دستگاه ادراری
برخی کودکان با مشکلات ساختاری در کلیه‌ها یا مجاری ادراری متولد می‌شوند که می‌تواند باعث خونریزی شود.
سندرم نفروتیک یا گلومرولونفریت
این بیماری‌ها بر کلیه‌ها تأثیر می‌گذارند و می‌توانند باعث نشت خون به ادرار شوند.
- علائم همراه:
- ورم در دست‌ها یا پاها
- فشار خون بالا
اولین کاری که بعد از مشاهده خون در ادرار باید انجام دهید!
خون در ادرار اغلب قابل درمان است، به شرط آنکه علت آن به درستی تشخیص داده شود. مهم این است که علائم را جدی بگیرید و برای تشخیص و درمان سریع به پزشک مراجعه کنید. اولین کاری که باید انجام دهید انجام آزمایش است، حتی اگر پزشک هم تجویز نکرده باشد می‌توانید یک آزمایش ادرار ساده انجام داده و نتیجه را به پزشک نشان دهید.
یک راهکار ساده انجام آزمایش ادرار در منزل با خدمات آلفاطب است، بعد یک نوبت از یک پزشک آنلاین می‌گیرید و بی‌دردسر آزمایش را برایش فرستاده و به همین راحتی از نگرانی در خواهید آمد! برای انجام آزمایش ادرار با این شماره تماس بگیرید: 02126851095
